Адам қарады: 221 | Жарияланды:

РУБАҺИЛАР

                  1. Алланың атымен бастадым,

Алланың нұры – Жер, Аспан, Күн.

Тоқыдым сол  нұрдан  жырымды,

Оқыдым ғаламның дастанын.

                                     ***

                 2.  Иман –нұр, көркейтер салтыңды,

                     Иландыр әдепке халқыңды.

                     Әдеттен пәк сақтап парқыңды,

                    Әдеп  пен адалдық, ар – құнды.

 

                                     ***

      3. Ес біле тіршілік – ісің көп:

Естіге өсу шарт кісі боп.

Кісімсіп елерме ісініп,

Кісілік жолына түсіп өт.

                                     ***

      4. Жаны бай, бітімі – киелі,

                    Жалындай сөздері – жүйелі,

Іс сазын арнаған   ұлы іске,

Ұстазын әр  адам сүйеді.

                                      ***

       5. Баспасын өндірге сені мұң,

Бастасын өмірге сенімің:

Өрелі, өрлеткен өмірің

Береді еңбекпен өнімін.

                                       ***

       6. Бөлінбе, ей  жандос, бауырлас!

Еліңде бірлесіп, қауымдас!

Байыпта: бірлігің болмаса,

Байлық та, бақыт та  сауылмас.

                                        ***

                7. От бар ма махаббат отындай?!

Оқталма көзден «сыр» оқымай.

Өзіңмен өрілген жар тапсаң,

Өмірден өтесің опынбай.

                                         ***

                 8. Гүл нәрді ләззат қып гүл-гүлзәр,

Гүлзарды жырлайды бұлбұлдар.

Мархабат сезіммен көңіл – гүл,-

Махаббат  ләззатсыз - мұңлы-зар.

                                          * * *

       9. Сарқылма, сабыр  қыл, талапкер,

Талпын да, кәсіпті қалап көр:

Ұмыт сен уайым - қайғыны,

Үміт пен арманға қанат бер.

                                             ***

               10. Дамыса білімің, ақылың,

Дарыса кие жыр, батыл  үн,

Өлең – бақ: күте біл бақ гүлін,

Өнер тап, жыр  ағыз, ақыным.

                                                ***

               11. Сүйіне сүюдің сыры бар,-

Күйіне күйгелек ұрынар...

Жалындай махаббат өртейді,

Жаныңдай қымбат ол – шырын-бал.

                                               ***

               12. Ұшырма бақ қонса басыңа,

Ұшынба, менменсіп тасыма.

Озатқа ұмтылсаң жетесің:

«Тозақ»  та, « пейіш»  те  қасыңда.

                                              ***

                13. Асылық жасаған наданға    

Жақсылық жасадым әманда:

Зиялы доспын мен, адал да,

Зияным тимейді  адамға.

                                             ***

     14. Сусын мен ас ішпе талғамай,

Қу, сұммен дос болма  аңдамай.

Өзіңді зор тұтпа  басқадан

Сөзіңді сөйлеме талғамай.

                                            ***

     15. Тарынба кеміске мұңайып,

Барына қанағат қылайық.

Парқыңнан айырар ашкөздік,

Әр күнәң – жүз өсек, мың айып.

                                              ***

    16. «Қиялы» наданның қырын-ақ:

Зиянды білсе де ұрынбақ.

Есірдім демейді, -  ырыңдап,

Кесірдің  бірі боп ,  құрымақ.

                          ***

               17. Әманда ұқ соны, жамағат:

Сараңда болмайды қанағат.

Адалды жемқор  нас қанамақ,

Адамды қасқырша таламақ.

                                                  ***

    18. «Гәйіп қып» ішкен нас қызады,

Ғайыптық өмірді бұзады:

Шарапқа содан жұрт ызалы,

Сарапта, қай «қызық» ұзады?!

                                           ***

     19. Пендеде нысап жоқ, тойым да,

Сен неге шырмалдың ойыңа?

Зорлама нәпсіңді «тоюға»,

Көр  ғана «шақ» болар бойыңа.

                                             ***

    20. «Іс-сазын өнеге қылам» ,-деп,

«Ұстазбын, ойымнан шығам»,-деп,

Сенімде болсам да ісіммен,

Менің де  түзейтін  кінәм көп.

                                              ***

     21. Алданба табысқа, бала, тым,

Алдыңда қамал көп алатын:

Еңбектен! Бақытқа жеткізер

Еңбек пен білім – қос қанатың.

                        ***

              22. Жарқыным,болма тым ұрыншақ,

Әр күнің есепте, ғұмыр – шақ.

Көзіңнің қарашы қырын сап,

Өзіңнің ісің көп,- қыбын тап.

                                                ***

     23. Әрқашан бола ма сәттілік?!

Жалғасаң, өз сәтін тапты үміт.

Бірлік ет, шеттемей аптығып,

Тірлік ет, еңбектен сәтті күт.

                                                ***

     24. Дос үшін «жарылған ағынан»,

Дос ісін сүйеуге табылған,

Дос мұңын, шаттығын бөліскен

Достығым – қымбатсың жанымнан.

                                                 ***

    25. Бояма, жарқыным, бетіңді,

Бояумен қорлама  етіңді.

Кім өзін бояумен «жетілді»?

Мінезің – сұлулық кепілі.

                        ***

               26. Адал боп өмір мен өзіңе,

Адам боп,тұрдың ба сөзіңде?

Көндің бе қиынға төзуге?

Сен күнде есеп бер өзіңе?

                                           ***

     27. Аз ақыл,-көп байлық – теңкелмес:

Азап – бұл, байлықты  ез  меңгермес.

Зор болар ақылға көнген ес,-

Қор болар «байлыққа» сенген пес.

                                                  ***

    28. «Ой, Алла, күнәмді кешір!»  - деп,

Ойға алма: оңай ма «кешірмек»?

Әр күнәң - өмірге қара дақ,

Тартылған дақты кім өшірмек?!

                                                 ***

     29. Күшіңді әуреге салдырма,

Ісіңді ертеңге қалдырма.

Қарыз бен міндетің – есепсіз,-

Парыз бен мақсатың – алдыңда.

                                               ***

     30. Білімге нұр – ақ жол салды үміт:

Білуге ер құмар,  алды - құт.

Үйрену бітпейді мәңгілік,

Жирену игі істен -  мал  құлық.

                                               ***

     31. Білімге жол, соқпақ, сілем көп:

Бүлінбе: «Мен бәрін білем!»-деп.

Мәтіні білімнің –  оқуда,

Сәтіңді пайдалан үнемдеп.

                                               ***

     32. Кісіге жақсылық істесең,

Ісінбе! Көпіріп іспе сен.

Қайтарым болады, іске сен:

Айтарым – ездікке түспе сен.

                                               ***

     33. Кесірлі оңдырмас бір  ісін,

Кесірі  мол  қырт , нас, қырыстың.

Тәлім бер қолда сен дұрысын,

Тәлімгер, сонда сен – ұлысың.

                         ***

               34. Тым батым сөзіңде – жарасым,

Қымбатын қаласаң, аласың:

Қимайтын сағынып анашың,

Сыйлайтын нағыз жұрт – нағашың.

                         ***

               35. Нақұрыс не деген  «кем» еді?

Ақыл, іс жетпейді демеді:

Санасын  улап қу: «Сен енді

Данасың» десе  пес сенеді.

                                         * * *

    36. «Тегіннен дүние табам!»-деп,

Тегінен тайқыған надан көп.

Оңбайды « қулықпен табам» деп,

Ондайды кім айтар  адам деп?!

                          ***

               37. Болсаң да кемеңгер, білімді,

Толсаң да игеріп ғылымды,

Сезінгін: кемшілік сенде көп,

Өзіңнің түзей біл мініңді.

                       ***

               38. Білгенге ең зоры кәденің –

Үлкенге берген сый – сәлемің.

Нұр жандыр : кәріге сәлем бер,

Нұрландыр көңлінің әлемін.

                                              ***

               39. Меймандос болсаң – шын қазақсың,

Ей,жан дос,онда сен – ғажапсың!

Қимасың бұл өмір – аз-ақ күн -

Сыйласым болмаса  – азап-мұң.

                        ***

             40. «Қонақпыз» өмірге десек те,

Олақпыз, сыйласым –«есепте».

Қосының думанын молайт  сен,

Досыңның мәзірін еш етпе.

                         ***

              41. «Отанды – халқымды сүйем!»-деп,

Беталды бөсетін «жиен» көп.

Баспайды-ау, қызмет  қыл десең,

Баспайда – «тұрмысын» иемдеп.

                         ***

               42. Ғажапсың ,туған жер – анамыз!

Қазақтың «жайлауы» - панамыз!

Сәнді  құт – көл, өзен, даламыз,

Мәңгілік қойныңда қаламыз.

                        ***

               43. Жалынды күш берсін намысың,

Жаныңды аямай ар  үшін,

Салтына берік бол елдіктің,

Халқыңа көрік бол, арысым.

                         ***

               44. Баспаған еңбектің қызуын,

Бас панам – қауымым - қызығым,

Жүрегім бір соғар өзіңмен

Тірегім – бауырлас, ұжымым.

                       ***

              45. Нәпсінің тілін ап, құмартып,

Бақ күнін ойрандап, құн артып,

Қылмысты жасап ап, күйгеннен

Қың істі бастамау – мың артық.

                          ***

               46. Бар кезде  жегіштің араны,

Әр кезде әділдік – «жаралы»,-

Пәк шындық иесін табады,

Жақсылық  өз гүлін жарады.

                         ***

               47. Мойыма, тартпа , дос, уайым,

Бойыңа күш берсін Құдайым.

Күшің мен ақылың – тірегің,

Ісіңнен айныма  іллайым.

                          ***

               48. Асығам  баптап іс қатарын  :

Асықсам, кейіме, қатарым.

Өзім  сан  мақсатты орындап,

Көз жұмсам, алаңсыз жатармын.

                       ***

              49. Қиындық түскенде басыңа,

Қиылып, дұшпанға бас ұрма.

Құрықтар  қасты да заңдылық,

Кіріптар болу – жат асылға.

                       ***

              50. Мың қырман – алтын тау үйілген –

Мыңғырған  далама сүйінем:

Аңқып  тұр  дән исі даланың,

Шалқып жыр, іс қызды күйімен.

                       ***

              51. Малынып жүрсем де  нұрыңа,

Сарылып,-жетпедім «сырыңа».

Әуремін қоса алмай жырыма,

Сәулелі туған жер – құбыла!

                         ***

                52. Арымай ақыл-ой, қабылет,

Арымдай шындықты  қабыл  ет.

Жырыма от беріп ,  әділ өт:

Жығылма , ақ туым - Әділет!

                        ***

              53. Жайнатқан нұрымен азат Күн,

Бай, дарқан, туған жер – ғажапсың.

Мен байтақ жұмаққа иемін:

Кеңбайтақ даласы  ол  қазақтың.

                         ***

                54. Барыңды жоғалтар  сараңдық,

Арыңды  тонайды арамдық.

Тең болсаң,  жұртыңмен бөлісіп,

Кең болсаң ,  дариды саған құт.

                      ***

              55. Жарқырап тұрғанда жанып күн,

Жарқын ақ сәулеге қарықпын.

Басымда бағым бар,өйткені

Қасымда жарым бар – жарық  күн.

                       ***

               56. Нұр болсам, өмірге құйылам,

Жыр болсам, қалайша тыйылам?!

Өткермек ісім көп өмірде:

От бер!-деп, Аллаға сиынам.

                       ***

              57. «Сүйем» деп,көзіңмен танылдың,

«Ием - тек өзің» -деп, табындың.:

Сүюдің бал сырын  сезініп,

Сүйіндім, ләззатпен табылдым..

                         ***

               58. Қуансаң,  оның да мұңы бар,-

Жуансаң, сәттілік туындар.

Өрімін есті жан ұғынар:

Өмірдің «ыстығы» суынар.

                           ***

               59. Ішкенде :  «Асты,- деп,- ақылым»,

Күшенбе, күпінбе, жақыным.

Ішімдік – «шайтан су – мәкүрім»,

Түсініп, сөз сөйле ақырын.

                          ***

               60. Қайдасың,жалынды жастығым?!

Пайдасын көрсеткен жас күнім?

Қысылдым! Кәрілік, неге сен

Ұсындың «жантаю» жастығын?

                           ***

               61. Тәтті үміт осалды қалай ма?

Сәттілік – бақытың  қалай да.

Іс күйін бұзасың, ақырын...

Іс – қиын, жарқыным, абайла.

                          ***

                62. Кенделік күйімде тарықтым,

«Пенделік» сиқымды таныттым.

Жер – Анам! Босқа  мен налыппын,-

Сен аман болсаң, мен қарықпын.

                       * * *

               63. Еш  кірбің, кек ойға сақтамай,

Ешкімнің көңліне дақ салмай,

Кейіспей өмірден өткен соң,

Пейіштей болмай ма жатқан жай?

                        ***

               64. Қаныңды улады есірік,

Жаныңды қорлады есіріп.

Маскүнем, отыңды өшіріп,

«Бастың дем»  өмірді кеш ұғып.

                          ***

               65. Нәпсінің тілін ап оңды кім?

Мас күнің ақыры болды мұң.

Ақыл тап  адам боп өлуге,

Жақындап келеді «соңғы» күн.

                          ***

                66. Пайдасын оздырып қу, сұмдар,

Айласын қоздырып, сусылдар.

Жазасын арттырар  күнәсі,

Азасын тарттырар  құлқын- зәр.

                           ***

                67. Алланың ақ жолы – заңдылық:

Алла – Шын, бақ молы – мәңгілік.

Сарқыла іздендім, сол жолда

Артыма іздерім қалдырып.

                           ***

               68. Ісімді сеніммен бастадым :

Іс – үлгі, қызуын баспадым.

Өндірдім ісімді  кезінде:

Өмірдің әр сәті – қас-қағым.

                         ***

                69. Есер  қың ойламас ертеңін:

Өсер кім бақпаса өркенін?

«Күші көп»   болса да, ертеңмен

Ісі  жоқ  ақылы келтенің.

                           ***

              70. Жететін мәреге жеттім деп,

Өте «тың» сөйлеме екпіндеп.

Берекет,  жақсы ат  та еңбекте,

Әрекет мақсатқа жеткізбек.

                           ***

               71. Күң болма нәпсідей жемітке,

Құл  болма нәпсіге желікпе.

Құл болма сәнқойлық зерікке,

Құн бар ма жалтырақ көрікте?

                          ***

               72. Өмірдің «кірлерін» бас  салып,

Көңілдің кірбеңін баспадық:

Ғаламда тыныштық  орнайды,

Адамда болмаса қастандық?!

                       ***

               73. Жақсының зор нәмін «сындырдып»,

Жақсыны қорлама мұңды қып:

Дүрлікпе,  қастекі, тарлықпен

Тірлікте  болмайды құндылық?

                        ***

               74. Адаммын, адалмын, арлымын :

Адамның  көтерем  ар жүгін:

Жалындай жарқынмын  адамға,

Жанындай досымын арлының.

                        ***

               75. Аз емес толысар кемдігім,-

Мәз емес болысар  тең бүгін.

Ұдайым  өрелі іс қылам,

Құдайым  көрсетер  кеңдігін.

                         ***

               76. Желегі биікте шындықтың :

Жеңеді биіктеп  шын  мықтың.

Құны жоқ  жалғанның, шыншыл бол:

Құлы боп  қалмағын қыңдықтың.

                          ***

               77. Жанасып, күлмеңдеп ұдайым,

«Жаны ашып» жүрген  боп мүлайым,

Арбауға құмар-ақ  кесір сұм:

Алдауға түсірме, Құдайым

                        ***

               78. Салғырттың «ісіне» сенбе, дос,

Сан қырттың  «күшіне» көнбе бос.

Намысың  қайрасын, тірлік ет,

Табысың - байлығың, елге қос.

                        ***

               79. Айлалы пес «ептеп» ішеді,

Пайданы есептеп,  « пішеді».

Адамдық қолынан келмейді,-

Арамдық жолына түседі.

                        ***

               80. Досым-ау, күштің тап қайласын,

Осынау істің тап айласын:

Бере біл сен көптің қажетін,

Көре біл еңбектің пайдасын.

                        ***

              81. Зейілім – құштарым – білімде,

Мейірім – ұстаным – ділімде.

Сана дық, ойларым – ілімде,

Даналық ой нәрі – тілімде.

                       ***

              82. Өшігіп, даттаудан сақтасын,

Өтірік мақтаудан сақтасын.

Бақ, шама, барымды  бағалап,

Ақшаға арымды сатпаспын.

                        ***

                83. Алланың ақ нұры – жанымда,

Алғамын бақтымды жалындап.

Атымен Алланың нұрланған

Ақыл – кен , тағлымды таным да.

                          ***

               84. Өзімшіл  сүйер сыз  мақтанды:

Сөзі кіл  жүйесіз, ж аттанды.

Ісінген  «сән» емес ,-  датталды,

Ісінен мән емес тат қалды.

                       ***

               85. Алда да көп өткел, қиындық ,-

Аллаға тәуекел,сиындық:

Жан саулық кәдеде,болсын тек

Жалқаулық пәлеге тыйым - мық.

                        ***

              86. «Мастықтың» азабын зар таптым,-

Жастықтың «базарын» тарқаттым.

«Қызық» көп  мәз, мақтан  айтатын-

Қызық жоқ ләззаттан артатын.

                        ***

               87. Махаббат – тұңғиық,-құмарсың,

Махаббат – тым биік, құзар   шың.

Азапты мол сыннан өтсең де,

Ләззатты сол шыңнан құларсың.

                       ***

               88. Өртенгем дір етіп өзегім,

Өрт емген жүректі  сеземін.

Еркімде, қамалсыз махаббат,

Дертіне амалсыз төземін.

                        ***

               89. Жүрегін – қуатын білсін деп,

Жүрегім соғады дүрсілдеп.

Өкпем де терең дем алады,

Өткенге ой салып жүрсін деп.

***

               90. Өмірдің өрнектеп өрнегін,

Өрілдім көрмек боп өнгенін.

Төзіммен жиғаным  елімнің

Өзіне сыйладым  бергенін.

                      ***

               91. Тұрмыстан кедейлік құрықтар,-

Тырмыссаң оған да ырық бар.

Адамда  оңтайлы  іс болса,

Әманда болмайды  кіріптар.

                     ***

                92. Күн, ауа, жер мен су тұтасқан,

Мың дауа  тіршілік, құт - аспан.

Заңдылық : түзіп тұр  ғаламды

Сән құрып  әлемшар  ұштасқан.

                       ***

               93. Асықтым,  тарлықтан  сабылдым,

Асып тым қалыптан, сан ұрдым.

Өмірдей көрік бол тірлікке,

Темірдей берік бол , сабырым.

                         ***

               94. Өрен, сен қайғыны қуа біл :

Өнермен ой кірін жуа біл.

Өнер – қыз, көтерер көңілді,

Өнерсіз өмір - тұл,буалдыр.

                       ***

               95. Ертеңі талпынтқан өреннен

Ер теңі – жарқын жан көрем мен.

Ерсіден – жан қамы төменнен

Есінен танғанын көрем мен.

                     ***

               96. Байлығың – табысың, тапқаның.

Бай күнің – намысың, мақтаның.

Қарқында жеткенше мәреңе,

Халқыңа серт берсең, ақтағын.

                     ***

               97. Емінбе шын сүйсең, сүйдім деп,

Егілме «жандым да, күйдім» деп.

Сөзге бой алдырма,-іштей жан...

Өзге ғой ләззатты сый-құрмет.

                     ***

               98. Ғашықтық – «тілсіз тіл» сезінем,

Ғашық қып нұр тартты көзіңнен.

Уақыттың  қосарын армандап,

Бақытты тосамын өзіңнен.

                       ***

               99. Жоқшылық – мойыған аштығым,-

Тоқшылық – тойынған аштығым.

Тағы мұң, сыр барын кім білер?

Тағдырдың сырларын ашты кім?

                         ***

             100. Наз бейне, сабырлы төзіммен,

Аз сөйле көп мәнді сөзіңмен.

Байқа :  «Тіл тасты да жарады»,

Айта біл сөзіңді сезіммен.

                        ***

             101. Кержалқау мінезге шалдырма,

Керенау, қырсық боп, қаңғырма.

Місіңді жалқаулық баспасын,

Ісіңді аяқсыз  қалдырма.

                       ***

             102. Ғылымның «аласы» болмайды,-

Білімнің «сабасы» толмайды.

Біл өндір дамуды, енбектен,

Бұл өмір жануды қолдайды.

                       ***

             103. Жалғанда  жаңылмас адам жоқ:

Алданба  байлыққа надан боп.

Жетейік адамдық биікке,

Өтейік өмірден адам боп.

                         ***

             104. Халыққа  ой жалғап сан үлгім,

Жалықпай ой толғап, сарылдым :

Сөзімді  тірлікке сараптап,

Өзімді тірлікте таныдым.

                      ***

            105. Уақытта көп болса тойлы күн,

Бақытқа – қызыққа тойды кім?

Бақыты мұңлы тек ойлының,

Уақыты жалғайды ой мұңын.

                      ***

             106. Сүймесе, айтарым аруға :

«Тимесең болғаны арыма»..

Дір  етті жүрегім сен күлсең:

Жүректі отыңа қарыма.

                      ***

             107. Сенбе, дос, құрғақ сөз – мақтанға,

Сенбе бос кеудесін қаққанға.

Ісінген ер емес, оған сен

Ісінен нәтиже тапқанда.

                       ***

              108. Ерік боп құлқын мен ауызға,

Серік боп нәпсідей жауыз да,

Ақылды «жайлады»,  қу құлқын

Ақыры айналды жауызға.

                      ***

              109. « Аз күндік қызық,- деп ,-ішкенім!»

Азғындық жолына түскенің :

Бар бақты тәркілеп, қор болып,

«Бармақты» соңынан тістедің.

                        ***

             110. Кесірлі кер  әйел «жетіліп»,

Есірді еріне жекіріп.

Түңіле ұрысты лепіріп,-

Түбінде тұр «іші» өкініп.

Қазақ тілінде жазылған